In het eerste jaar van je baby gebeurd er enorm veel met hun mentale ontwikkeling. Elke baby doorloopt ongeveer hetzelfde schema hierin. Dat er van binnen zo hard gewerkt wordt gaat niet altijd onopgemerkt voorbij. Je baby kan ineens van de 1 op de andere dag huilerig en humeurig worden zonder dat er, volgens jou, aanleiding toe is. Grote kans dat hij dan in een sprongetje zit waarbij hij van alles gaat ontdekken en ontwikkelen. Je hoort bijna elke ouder over sprongetjes, maar wat is nou precies een sprongetje, hoe herken je ze en wanneer vinden ze plaats?
Wat is een sprongetje volgens de ‘Oei ik groei!’ theorie?
Volgens de ‘Oei ik groei’ theorie, die de Nederlandse wetenschappers Frans Plooij en Hetty Rijt ontdekt hebben, doorloopt elke baby min of meer dezelfde mentale ontwikkeling. Elke keer als je baby weer zo’n ontwikkeling doorgaat zal hij een soort van “sprongetje” mentaal maken. Een sprongetje is niks anders dan een periode waarin je baby weer van alles gaat leren en ontdekken. Meestal is je baby tijdens een sprongetje wat huileriger, humeuriger en hangeriger dan normaal. Ook wel de 3H’s genoemd. Dit gedrag is te verklaren als je je indenkt dat je baby ineens van de 1 op de andere dag zijn vertrouwde wereld helemaal anders ervaart of (letterlijk) ziet. Tijdens een sprong zal je baby namelijk een nieuw waarnemingsvermogen (manier waarop ze de wereld ervaren) ontwikkelen. Dit is natuurlijk best spannend! Na zo’n sprongetje zal je merken dat je baby ineens weer allemaal nieuwe dingen kan. Ook is je baby meestal vrolijker dan normaal na zo’n sprong.
Hoe herken je een sprongetje?
Het kan verschillen per baby hoe zo’n sprong zich uit in zijn gedrag maar bij de meeste baby’s geldt dat ze vaak huilerig, humeurig en hangerig worden tijdens een sprongetje. Ook willen ze, met name bij borstvoeding, vaker drinken en kunnen ze meer aandacht vragen dan normaal. Als je de mentale sprongen eenmaal een paar keer ervaren hebt ga je het vanzelf herkennen. In de ‘Oei ik groei!’ app kan je ook heel makkelijk het gedrag van je baby tijdens een sprong bijhouden waardoor je het sneller zult herkennen als er weer een nieuwe sprong aan gaat komen.
Hoe veel sprongetjes zijn er?
Een sprong zal ongeveer elke 3-4 weken plaatsvinden. In het eerste jaar (de eerste 20 maanden) van je baby zal hij in totaal 10 sprongetjes gaan maken.
In het ‘Oei ik groei!’ boek en de app staat een sprongetjesschema. Hierin zie je precies wanneer de sprongetjes plaats zullen gaan vinden en wanneer jouw baby dus weer door een mentale ontwikkeling gaat. Dit schema is gebaseerd op de uitgerekende datum van je baby. Dit om een duidelijk startpunt te bepalen. De mentale sprongen vinden namelijk ook plaats in de baarmoeder dus als een baby eerder of later geboren wordt zal hij zijn hersenen bij zijn geboorte ook minder of juist dus verder ontwikkelt hebben. Daarom begint het uitrekenen van wanneer de sprong zal gaan plaatsvinden dus altijd bij wanneer je baby 40 weken oud is.
Na het eerste jaar gaat de mentale ontwikkeling wat minder duidelijk gepaard met sprongetjes maar gaat deze natuurlijk wel nog steeds door.
Hoe lang duurt een sprongetje?
De eerste 3 sprongen duren 1 tot 2 weken. Daarna duurt een sprong gemiddeld 4 weken. Dit is echt een gemiddelde en het kan dus zijn dat jouw baby de ene keer wat langer of juist korter over een sprong doet dan de andere keer. Ook de startdatum van elke sprong is natuurlijk niet een gegeven. Volgens de Oei ik groei! theorie kan het gemiddeld zo’n 1-2 weken afwijken van het schema dat zij opgesteld hebben vs het schema van jouw baby.
Welke 10 sprongetjes maakt je baby?
Zie hieronder een samenvatting van de 10 sprongen die je baby zijn eerste jaar maakt. Wij raden echt het boek aan voor meer informatie. In dit boek staat naast de 10 sprongen ook veel meer nuttige informatie, zo is er bijvoorbeeld ook een heel hoofdstuk over ‘Slaap’ geschreven.
Sprong 1: Sensaties
Wanneer: 5 weken oud
Wat: Dit is direct een heftige sprong voor je baby. Bij deze sprong zal hij namelijk alles wat hij al waarnam intenser gaan ervaren.
Vaardigheden die je baby kan na deze sprong:
- Langer en vaker naar dingen kijken
- Vaker en aandachtiger luisteren
- Produceert zijn eerste echte traan
- Lacht voor het eerst
- Ademt regelmatiger
- Boert minder
Sprong 2: Patronen
Wanneer: 8 weken oud
Wat: Je baby gaat interesse krijgen in patronen. Patronen zijn bijvoorbeeld stippen, strepen, maar ook gehoor, geur en smaak. Ook zal je merken dat je baby jouw gezicht ineens heel erg gaat bestuderen, hierin zitten namelijk ook allemaal patronen die hij interessant vind.
Vaardigheden die je baby kan na deze sprong:
- Kan zijn hoofdje beter rechtop houden
- Kijkt graag naar complexe vormen en snel bewegend beeld op TV
- Draait zijn hoofd naar iets wat hem interesseert
- Probeert zijn hoofd op te tillen als hij op zijn buik ligt
- Gaat zijn eerste geluidjes maken
- Probeert voorwerpen binnen zijn bereik te pakken (maar dit lukt nog niet)
Sprong 3: Vloeiende overgangen
Wanneer: 12 weken oud
Wat: Je baby zal minder houterig gaan bewegen, ook worden de geluidjes die hij maakt vloeiender en word zijn zicht beter.
Vaardigheden die je baby kan na deze sprong:
- Kan zijn hoofd en zijn ogen soepeler bewegen
- Kan iets volgen met zijn ogen
- Met jouw hulp omrollen van buik naar rug en andersom
- Bestudeert je gezicht, ogen, mond en haren
- Je baby zal zich anders gedragen bij andere mensen
- Kan een rammelaar schudden
- Je baby ontdekt krijsen en gorgelen en kan bubbels van speeksel blazen
- Makkelijk wisselen tussen harde en zachte tonen en tussen lage en hoge noten
Sprong 4: Gebeurtenissen
Wanneer: 19 weken oud
Wat: Deze sprong is een opvolging van de vorige sprong. Waar hij toen nog alles los van elkaar zag kan hij nu series aan vloeiende overgangen, patronen of sensaties zien, horen, ruiken, proeven en voelen.
Vaardigheden die je baby kan na deze sprong:
- Kan je nu zoeken in de ruimte en zijn hoofd naar je toe draaien
- Beweegt actiever elk lichaamsdeel
- Grijpt naar voorwerpen met beide handen en kan deze in zijn mond stoppen
- Reageert op zijn naam
- Laat van zich horen als hij ongeduldig wordt
- Kan medeklinkers gebruiken (d, b, l en m) en gaat meer “praten” (mammam, baba, dada enz)
Sprong 5: Relaties
Wanneer: 26 weken oud
Wat: Na deze sprong zal je baby relaties gaan waarnemen tussen voorwerpen en mensen. Hij leert ook verhoudingen tussen objecten (in, op, onder, boven, naast enz).
Vaardigheden die je baby kan na deze sprong:
- Aandacht voor kleinere details of delen van speelgoed en voorwerpen
- Tilt het vloerkleed op om er onder te kijken
- Maakt zijn veters los
- Maakt de kast leeg
- Puft en blaast
- Probeert speelgoed in elkaar te stoppen of slaat het tegen elkaar aan
- Begrijpt de connectie tussen woorden en acties. Hij zegt bijvoorbeeld ‘oeps’ als hij iets laat vallen.
- Klapt in zijn handen
Sprong 6: Categorieën
Wanneer: 37 weken oud
Wat: Je baby gaat op onderzoek uit en bestudeert elk detail.
Vaardigheden die je baby kan na deze sprong:
- Laat zien dat hij iets vies vind
- Aapt mensen na
- Trekt gekke bekken en lacht naar jezelf als je in de spiegel kijkt
- Overdrijft je humeur om duidelijk te maken hoe je je voelt
- Speelt kiekeboe
- Vraagt aan iemand om een liedje te zingen
- Begrijpt namen van dieren of dingen
- Herkent mensen als hij ze in een andere situatie terugziet
Sprong 7: Opeenvolging
Wanneer: 46 weken oud
Wat: Je baby leert in deze sprong reeksen van gebeurtenissen te herkennen en snapt dat deze samen een grote opvolging zijn.
Vaardigheden die je baby kan na deze sprong:
- Probeert een simpele puzzel te maken
- Probeert in de telefoon te praten
- Herhaalt een spel
- Imiteert het koken
- Wijst naar voorwerpen en kan enkele ook al benoemen
- Probeert zichzelf uit te kleden
- Wil zelf met een lepel eten
Sprong 8: Programma’s
Wanneer: 55 weken oud
Wat: Je baby leert het herkennen van een complete serie acties om een grotere taak te volbrengen en het doel te behalen.
Vaardigheden die je baby kan na deze sprong:
- Komt naar je toe met zijn jas
- Zoekt zijn eigen kleren uit en wil deze ook zelf aantrekken
- Stopt een voorwerp of eten in de juiste kast
- Probeert zijn eerste krassen op papier te zetten
- Probeert zijn knuffel in bad te doen en doet zijn eigen badritueel na
- Is in staat iets terug te vinden wat wij verstopt hebben
- Bestudeert andere familieleden bij het doen van hun dagelijkse taken
- Kiest zijn favoriete app op je telefoon uit
Sprong 9: Principes
Wanneer: 64 weken oud
Wat: Je baby leert dat er verschillende strategieën zijn die hij kan inzetten om zijn doel te bereiken.
Vaardigheden die je baby kan na deze sprong:
- Experimenteert met het verstoppen en tevoorschijn halen van voorwerpen
- Experimenteert met het maken van keuzes
- Probeert zijn zin te krijgen door brutaal te zijn of door drambuien
- Toont zijn gevoelens in de vorm van koppig zijn
- Zelf eten en drinken gaat een stuk beter
- Bouwt stabielere en hogere torens
- Wijst naar iets als je vraagt “Waar is jouw …? “
- Begrijpt beter wat je zegt
Sprong 10: Systemen
Wanneer: 75 weken oud
Wat: Je baby leert wat systemen zijn; een georganiseerde eenheid waar de onderdelen van elkaar afhankelijk zijn en samen functioneren als 1 geheel.
Vaardigheden die je baby kan na deze sprong:
- Kan schrikken en hard nee zeggen als ze betrapt worden
- Kent het begrip ‘ik’
- Verstopt zich en wil gevonden worden
- Interesse voor hele kleine diertjes zoals mieren en lieveheersbeestjes bijvoorbeeld
- Kan de weg naar de supermarkt wijzen
- Weet van wie welk kledingstuk is als jullie samen de was gaan opruimen
- Kan goed puzzelen (tot 20 stukjes)
- Herinnert ons de hele dag aan een belofte die we gedaan hebben
- Gaat steeds meer woorden zeggen
